Interview
Heleen Dura van Oord
Co-founder Vivid Ventures
2019-heden
Co-founder Future Food Fund
2016-heden
Co-founding-partner Peak
2007-heden
Co-founder DQ&A Media Group
2001-2017
Kun je iets vertellen over de drie investeringsmaatschappijen die je mede hebt opgericht?
Peak Capital zijn we gestart met een aantal bestuursleden van de in 1998 opgerichte IPAN. Dat was een vereniging van internetprofessionals die kennis en ervaring uitwisselden. We dachten: waarom gaan we niet samen investeren in jonge bedrijven? Dat begon kleinschalig met eigen geld. Het tweede fonds werd al iets professioneler en gaf ook externe investeerders de mogelijkheid om mee te doen. Het derde fonds hebben we verder geprofessionaliseerd. Johan van Mil werd fulltimemanagingpartner van Peak. Zelf ben ik als founding-partner aan de zijlijn betrokken gebleven, onder andere voor het regelen van funding. Momenteel loopt alweer de werving van het vijfde fonds.
Het Future Food Fund biedt startkapitaal aan voedsel- en landbouwtechnologiebedrijven. Een soort Peak Capital, maar dan voor de agrifood-techsector. Ook hier ben ik als founding-partner betrokken, wederom op afstand van de dagelijkse operatie.
Samen met Reinout Lempers ben ik in 2019 Vivid Ventures gestart. Dit is geen traditioneel fonds, maar meer een investeringsmaatschappij. We richten ons op ervaren oprichtersteams, zonder specifieke focus. Het team moet ervaren zijn, al kunnen we in een vroege fase van de start-up instappen. We willen graag vrij zijn in de vorm van investeren en in het kiezen van een industrie. Dat zou niet passen als je een fonds opzet. We halen hierbij op deal-by-deal-basis financiering op van buitenstaanders die kennis van zaken hebben voor de specifieke start-up.
Waarom ik investeer? Ik wil vooral leuke dingen doen met leuke mensen. Het geeft veel energie om met enthousiaste ondernemers samen te werken en de fouten die ik gemaakt heb en de dingen die wel goed zijn gegaan te delen. Als een start-up financierbaar is, dan stappen we in en halen we er experts bij uit de industrie.
Een ondernemer moet groot durven denken, het begint bij ambitie.
Wat zijn belangrijkste succesfactoren van een start-up?
Allereerst moet de ondernemer groot durven denken. Het begint bij ambitie. Vaak zien we ondernemers te klein denken en te voorzichtig ondernemen. We vragen naar de visie van de ondernemer op de markt. Wil hij of zij écht het verschil maken? De ondernemer moet de ambitie hebben om het allerbeste team neer te zetten. Daarin moet je geen concessies doen. Vaak zien we dat een oprichter middelmatig personeel aantrekt, mogelijk vanuit de angst straks niet meer de slimste te zijn. Of vanuit de gedachte dat het toptalent te duur zal zijn. Dat is allemaal klein denken.
Je moet als ondernemer een stap verder kunnen denken dan de dag van vandaag. Op kernposities moet je personeel voor morgen zoeken. Als je vooruitkijkt naar wat je als onderneming in de toekomst aan medewerkers nodig hebt (vanuit de beoogde groei, internationalisatieplannen, organisatiecomplexiteit), dan neem je andere mensen aan dan wanneer je puur kijkt naar wat je vandaag nodig hebt. Ik vind de quote van Sheryl Sandberg (destijds COO van Meta) prachtig, en stel deze vraag ook aan oprichters: “What would you do if you weren’t afraid?”
What would you do if you weren’t afraid?
Mensen maken te vaak keuzes uit angst, ze denken in “ja maar”.
Om als start-up op een gezond groeipad te komen heb je tractie nodig. Dan bouw je echt iets op, raken investeerders geïnteresseerd en kun je toptalent binden.
Verder moeten de unit economics gezond zijn. Dit zijn de inkomsten en uitgaven die betrekking hebben op een individueel product of afzonderlijke klant. Deze statistieken moeten in de basis kloppen, anders wordt het niets.
Een andere succesfactor wordt bepaald door het probleem dat de start-up oplost. Dat moet groot genoeg zijn. Er moet een duidelijke need to have zijn in de markt, niet een nice to have. Neem het jonge bedrijf Drystack. Het heeft een gepatenteerd systeem ontwikkeld waarmee je in de bouw zonder cement kunt bouwen, een circulair gevelbouwsysteem. Circulair bouwen met minimale CO2-uitstoot, dat is de toekomst. In de bouw sterven de metselaars uit. Tegelijkertijd is er de uitdaging om honderdduizenden huizen te bouwen. En dat moet ook nog duurzaam en circulair gebeuren. Je kunt spreken van een groot probleem dat Drystack voor de industrie oplost. Met deze factor zit het wel goed bij deze start-up.
Een interessante start-up is de paracetamol voor een ervaren pijn.
Een start-up moet de paracetamol zijn voor een ervaren pijn. Die pijn moet zo groot zijn dat alleen al vanuit die pijnverlichting klanten bereid zijn om de portemonnee te trekken.
Na drie tot vijf jaar zijn de meeste start-ups alweer verdwenen, wat is de reden hiervoor?
Vaak blijkt achteraf de product-marktcombinatie niet te kloppen. Ook timing is (achteraf) belangrijk. In veel gevallen was de behoefte (de ervaren pijn) niet groot genoeg. Daarnaast gaat het in de executie nogal eens mis.
De succesvolle uitrol van een ambitieus groeiplan vereist het juiste team. En dan kom je weer op het aannemen van toptalent. Daar gaat het vaak niet goed.
Voor een oprichter is het belangrijk om de verwachtingen van de investeerders goed te managen. Een mooie uitspraak is: underpromise and overdeliver. Houd de verwachtingen realistisch en zorg dat je deze telkens weer overtreft. Overigens begrijpt iedere investeerder dat het groeipad anders loopt dan voorgespiegeld in het investment memorandum. Het is een zekerheid dat alles anders loopt dan verwacht. Per definitie is dat de enige constante. Een ondernemer moet niet koste wat het kost aan het plan willen vasthouden. Vaak moet je in de eerste jaren een pivot maken, een fundamentele verandering in bijvoorbeeld het verdienmodel, de manier waarop je geld verdient. Dat zagen we in het begin van Catawiki (een vroege investering van Peak) en nu bijvoorbeeld weer bij Drystack. Het is zaak je investeerders aan boord te houden in roerige tijden en transparant te zijn over de noodzakelijke veranderingen in het bedrijfsmodel.
Het is een zekerheid dat het anders loopt dan verwacht. Dat is de enige constante.
Heb je nog tips voor starters?
Go go go, doe het gewoon. Verzamel al in een vroeg stadium goede mensen om je heen, die twee stappen verder zijn dan jij. Zorg voor energie en enthousiasme om je heen. En haal een adviseur aan boord die kennis heeft van de markt en die een voor jouw bedrijf belangrijke positie heeft. Je hoeft je absoluut niet te schamen voor het vragen om hulp. Je zult zien, mensen zijn altijd welwillend om je te helpen.’
Succesfactoren van start-ups die naar voren komen
- Teamsamenstelling
- Ambitie en toewijding
- Tractie
- Marktvraag en timing
- Executiekracht
- Unit economics
- Schaalbaarheid
Meer lezen? Koop het boek De start-up scorecard